OPMERKING VOORAF
Deze scriptie is geschreven in 1993 en voor het eerst gepubliceerd op internet in februari 2002. Voor een deel zal hij verouderd zijn, met name dit hoofdstuk over Triodos. Tegelijk is het ook interessant om nu te kunnen zien hoe Triodos zich sindsdien heeft ontwikkeld. Een aardig onderwerp voor een artikel van een hedendaagse student misschien?
Triodos is een groep van vijf financiële instellingen:
- Stichting Triodos, welke bemiddelt bij schenkingen en leningen.
- Triodos Borgstellingsfonds, welke aanvullende zekerheden kan verstrekken bij het aangaan van leningen.
- Triodosbank NV, een door de Nederlandsche Bank NV erkende algemene bank, die alle bankactiviteiten mag uitoefenen.
- Triodos Assurantiën BV, die zich met alle soorten verzekeringen bezighoudt.
- Triodos Deelnemingen BV, die zich bezighoudt met het verstrekken van risicodragende participaties, met adviesverlening en directievoering.
Een gedeelte van de informatie in dit hoofdstuk berust op twee gesprekken die ik op 16 maart en 4 juni 1993 voerde met mevrouw M. van Golstein Brouwers, medewerkster bij de Triodosbank.
[Toekomst, 1992]
6.1.1 De ontstaansgeschiedenis van Triodos
Aan het eind van de jaren zestig ontstaat er bij een aantal maatschappij-vernieuwende groepen (de meeste van antroposofische signatuur) behoefte aan advies en begeleiding op bedrijfseconomisch vlak. In 1968 besluit een aantal mensen hiervoor een werkgroep te vormen, met antroposofie als oriëntatie.
In 1971 leidt dat tot de oprichting van de Stichting Triodos, een stichting die moet gaan bemiddelen bij leningen en schenkingen. Eén van de activiteiten die de Stichting ontplooit is het organiseren van een ‘spaar-pool’: spaargelden worden gebundeld en als één spaartegoed ondergebracht bij een bank, wat rentevoordeel oplevert. De spaarders schenken een deel van de rente aan initiatieven die bij de Stichting worden aangemeld. Het gezamenlijke tegoed stijgt tot boven de fl.20 miljoen.
In 1973 wordt het Triodos Borgstellingsfonds opgericht. Dit verstrekt borgstellingen voor ondernemingen die bij een bank aankloppen voor een lening. Het succes is gematigd: de banken blijven onwennig staan tegenover de ‘alternatieven’. Eind 1989 heeft het Borgstellingsfonds 206 borgstellingen afgegeven voor in totaal fl.2,7 miljoen.
Het Borgstellingsfonds is op het moment van schrijven nog een zelfstandige Coöperatieve Vereniging, maar zal in de loop van 1993 worden omgezet in een BV die wordt ondergebracht bij de Stichting Triodos. Het Borgstellingsfonds zal dan eenzelfde positie innemen als Triodos Assurantiën en Triodos Deelnemingen (zie Fig.1).
Er komt steeds meer vraag naar bankactiviteiten, welke de Stichting en het Borgstellingsfonds niet kunnen verzorgen en meer en meer mensen willen hun geld ‘verantwoord’ sparen. In 1980, na enkele jaren van voorbereiding, wordt de Triodosbank NV opgericht, die daarvoor moet gaan zorgen. De bank wordt door de Nederlandsche Bank als algemene bank erkend en mag derhalve alle bankactiviteiten uitoefenen.
In 1986 wordt vervolgens Triodos Assurantiën BV opgericht, welke zich bezighoudt met alle vormen van verzekering en met hypotheekbemiddeling. Een deel van de premies wordt in een speciaal beleggingsfonds (het Meerwaarde Beleggingsfonds) gestort, dat Triodos samen met Delta Lloyd heeft gecreëerd. Triodos nam het initiatief voor dit fonds en houdt er toezicht op, Delta Lloyd doet de beleggingen.
Het laatste lid van de Triodosgroep is Triodos Deelnemingen BV, opgericht in 1988, om risicodragende participaties te verstrekken, advies te verlenen en directie te voeren.
De Stichting Triodos is enige aandeelhouder van zowel Triodos Assurantiën BV als Triodos Deelnemingen BV. Het Triodos Borgstellingsfonds BV heeft thans ca. 600 participerende leden, maar in de loop van 1993 (wanneer de rechtsvorm van het Fonds wordt veranderd) wordt de Stichting Triodos enige aandeelhouder. De aandelen van de Triodosbank NV zijn ondergebracht bij de Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodosbank. Daarmee heeft dit kantoor het stemrecht. Certificaten van aandelen (zonder stemrecht) zijn uitgegeven aan ca. 2300 aandeelhouders.
[Toekomst, 1992]
In het vervolg van dit hoofdstuk zal ik mijn aandacht richten op de Triodosbank NV, omdat deze van alle leden van de Triodosgroep het meest veelzijdig met kapitaal en geld omgaat.
6.1.2 Ontwikkeling van de Triodosbank
Als de Triodosbank in 1980 wordt opgericht is het wettelijk vereiste eigen vermogen fl.500.000. De Triodosbank voldoet met fl.1,2 miljoen ruimschoots aan die eis. Anno 1990 is de wettelijke eis inmiddels fl.5 miljoen, waaraan de bank met ca. fl.6 miljoen opnieuw voldoet. Het aantal certificaathouders is dan opgelopen van 577 tot 2430.
[Toekomst, 1992]
Per 1 januari 1993 is volgens een EG-richtlijn een eigen vermogen van 5 miljoen ECU nodig (ca. fl.11 miljoen). Door een emissie van aandelen heeft de bank in 1992 haar eigen vermogen vergroot van ca. fl.7 miljoen tot meer dan fl.13 miljoen. Hiermee voldoet de bank aan de nieuwe eisen en heeft tegelijk haar mogelijkheden tot kredietverlening uitgebreid. Een derde belangrijk winstpunt van dit grote eigen vermogen is dat nu het openen van filialen in België en Engeland binnen bereik komt. Er wordt naar gestreefd binnen afzienbare tijd een eigen vermogen van fl.25 miljoen te hebben opgebouwd.
[T. Steiner, 1992]
In de periode 1981-’92 zijn de ingelegde gelden toegenomen (met slechts een lichte teruggang in ’85/’86) van bijna fl.10 miljoen tot fl.113 miljoen. Het aantal rekeningen nam toe van bijna 1300 tot meer dan 7800. Met name sinds 1988 is er sprake van een snelle groei. De bank presenteert zich aan een breder publiek en trekt daarmee nieuwe spaarders aan. Ook de ramp bij Tsjernobyl zou het aantal spaarders hebben doen toenemen: mensen worden zich plotseling scherper bewust van wat er met hun spaargeld gebeurt.
In de zelfde periode neemt de kredietverlening toe van ca. fl. 2,4 miljoen tot fl.85 miljoen.
Het aantal projecten vertienvoudigt tot 1098.
[Jaarstukken, 1993]